Deze pagina is niet beschikbaar in het Frans. U kan deze pagina vertalen met Google Translate.

Oudste Stadsplan

Archeologen legden in de week van 21 maart 2022 een aanlegkade en kraan aan de Lakenhallen bloot. Deze unieke vondst staat uiterst precies staat aangeduid op de historische wandkaart van Thevelin-Destreez uit 1564. De wandkaart hangt in de permanente opstelling van het Yper Museum.  

Oud plan der stad Ypre gemaekt in de jaeren 1500. 1564. Herdruk uit 1815.
Klik hier om de kaart te vergroten.

Detail uit de kaart met de aanlegkade en de houten kraan op het Vandenpeereboomplein.

Unieke historische vondst

De opgegraven kraan en kade zijn mooie getuigen van de levendige handel in het middeleeuwse Ieper. Laden en lossen van schepen en een continue stroom van (internationale) handelaars, ambachtslieden en werkvolk, het moet een drukte van jewelste geweest zijn. Archeologen ontdekten het houten platform waarop de kraan stond en de basis van de centrale paal waarrond de kraan draaide om de goederen in en uit te laden. De Ieperlee was op deze plaats in de 15 de eeuw verscheidene meters breed. Boten hadden die ruimte nodig om te kunnen draaien. Circa 1650 werd de Ieperlee hier versmald, een groot deel opgevuld en overwelfd. Op dat moment werd de Neerstand en de kaai in het noorden van Ieper aangelegd en verloor de aanlegplaats in het centrum haar nut.

Oudste stadsplan

Het stadsplan van Thévelin-Destrée toont accuraat deze middeleeuwse situatie. Het is het oudste gekende stadsplan van Ieper en dateert uit 1564, net voor de Beeldenstorm (1566) die het Ieperse straatbeeld verandert. We zien de stad hier in volle glorie, als een van de belangrijkste steden van de Lage Landen. Dankzij het vogelperspectief is alles heel herkenbaar. Wie goed kijkt, ontdekt veel groen in de stad, straten en steegjes, pleinen en vestingen, graslandjes, boomgaarden, akkers… Centraal zie je het Vandenpeereboomplein met de grotendeels bevaarbare Ieperlee, de aanlegkade en de houten kraan, precies op dezelfde plaats als waar nu de restanten werden gevonden.  

Maquette

Schilder Jan Thévelin ontwerpt dit stadsplan. Drukkers Jacob en Mailjaer Destreé maken de houtsnede en de twaalf houtblokken die een geheel vormen en zorgen voor de druk. De originele blokken worden in het eerste oorlogsjaar, 1914, vernield. We kennen de uitzonderlijke kaart dankzij twee zeldzame herdrukken uit 1815, door de Ieperse drukker Annoy-Vandevyver. In het museum hangt een papieren versie van die herdruk, bestaande uit twaalf vellen. De reuzegrote maquette in het midden van de museumzaal is gebaseerd op dit plan en vertelt aan de hand van allerlei details en filmpjes over de stadsplanning en -organisatie in deze periode. Lees meer over de middeleeuwse grootstad Ieper. 

Het stadsplan van Thévelin-Destreé als blikvanger aan de ingang van het museum. 

Maquette in het museum gebaseerd op het stadsplan.